Trong cách mạng tháng Tám năm 1945, đình Nguyên Khê là nơi nhân dân tập trung cùng công nhân nhà máy xe lửa Đông Anh mít tinh diễu hành xuống trụ sở huyện Đông Anh tổ chức cướp chính quyền thu ấn tín của quan huyện, đền Nguyên Khê là trụ sở liên lạc của công an Hà Nội từ năm 1946 đến năm 1947.

Qua khảo sát và nghiên cứu thực địa đình Nguyên Khê thuộc loại hình di tích tín ngưỡng thờ thành Hoàng làng đồng thời còn là trung tâm sinh hoạt văn hóa của cộng đồng làng xã. Nếu căn cứ gia trị nổi trội của di tích có thể xếp đình Nguyên Khê là di tích lịch sử nghệ thuật.

Hiện nay, tại di tích không còn lưu giữ được những tài liệu ghi chép chính xác về thời điểm xây dựng ngôi đền. Song căn cứ vào khối kiến trúc vật chất cùng những di vật hiện còn như: Thần tích, câu đối, hoành phi, dòng liên đại khắc trên bia đá niên hiệu Cảnh Hưng (1740-1786) có thể đoán định niên đại đình vào khoảng thời Hậu Lê. Đến nay, di tích đã trải qua nhiều lần tu bổ, sửa chữa năm 1947 đình Nguyên Khê bị giặc Pháp đốt cháy đến năm 1996 dân làng quyên góp tiền của công sức phục dừng lại đình theo mẫu trên nền cũ, năm 1998 phục dựng lại cổng Nghi môn và sưu tầm bổ sung thêm nhiều di vật đồ thờ.

Đình Nguyên Khê tọa lạc trên một khu đất rộng, kề sát đường Quốc lộ 3 Hà Nội – Thái Nguyên, con đường giao thông huyết mạch giữa thủ đô Hà Nội với thành phố Thái Nguyên. Các công trình kiến trúc của Đình gồm: Cổng Nghi môn, tòa Đại đình kết cấu kiểu chữ Đinh xung quang có nhiều cây xanh cổ thụ quanh năm xanh tốt.

Đình Nguyên Khê phụng thờ 4 vị Phúc thần ở 3 thời kỳ lịch sử khác nhau do vậy tại di tích có tổ chức nhiều ngày lễ kỷ niệm ngày sinh, ngày hóa của các vị thần. Ngày hội làng chính hội vào ngày mùng 7 tháng Giêng hàng năm (ngày sinh của Đức Thánh Cao Sơn) là dịp đầu xuân năm mới nên lễ hội đình Nguyên Khê thu hút đông đảo nhân dân địa phương và nhân dân trong vùng. Hội làng Nguyên Khê thường kéo dài từ ngày mùng 7 đến ngày mùng 9 tháng Giiêng. Phần lễ có nghi lễ cúng tế, lễ tế thần, lễ rước kiệu thánh. Phần hội có tổ chức các trò chơi dân gian như: đánh cờ, chọi gà, kéo co,… Hiện  nay ngày hội làng còn tổ chức nhiều hoạt động văn hóa thể theo như thi đấu bóng chuyền.

Năm 2023, ban quản lý di tích Đình Nguyên Khê tổ chức hội làng truyền thống Đình Nguyên Khê Xuân Quý Mão trong 3 ngày mùng 7,8,9 tháng Giêng lễ hội là dịp để nhân dân trong vùng gặp gỡ sum họp và giao lưu văn hóa văn nghệ tưởng nhớ công ơn, công đức của các bậc tiền nhân.

Biên tập: Thanh Tâm